ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀ

11.ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ

ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀ ਜਾਂ ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਕੀ ਹੈ ?

ਭਰੂਣ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਆਮ ਜਨਤਾ ਵਿਚ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਅੰਦਰ ਭਰੂਣ ਦੇ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਇਕ ਔਰਤ ਦੇ ਵਿਕਸਤ ਅੰਡੇ ਦੇ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਤੰਦਰੁਸਤ ਔਰਤ ਦੇ ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਦਾ ਚੱਕਰ 28 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦੇ 14ਵੇਂ ਦਿਨ ਸੰਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ ਅੰਡਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭ ਨਲੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਅੰਦਰ ਵਾਰ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਨਰਮ ਚਮੜੀ ਦੀ ਇਕ ਪਰਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਨਾਲ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਇਆ ਅੰਡਾ ਇਸ ਚਮੜੀ (ਔਲ) ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਖੁਰਾਕ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੰਕੁਰਿਤ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਅਗਲੇ 14 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਨਰਮ ਅਤੇ ਮੋਟੀ ਤਹਿ ਦੀ ਪਰਤ ਅਤੇ ਅੰਡਾ ਮਾਸ ਅਤੇ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ (ਮਾਸਿਕ ਧਰਮ) ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਡੇ ਕੋਲ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਦੁਆਰਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਮਾਂ 12 ਤੋਂ 24 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਕੋਲ 1 ਤੋਂ 5 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਅੰਕੁਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਅੰਡਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ 5 ਤੋਂ 7 ਦਿਨਾਂ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪੜਾਅ ਲਈ ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਨਰਮ ਚਮੜੀ ਦੀ ਪਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੇਡੀਕਲ ਤੱਥਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਬੱਚੇ ਦੇ ਲਿੰਗ ਦਾ ਪਤਾ 10 ਤੋਂ 13 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ 8 ਤੋਂ 9 ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਉਪਰੰਤ ਬੱਚੇ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਕੀ ਹੈ ?

ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਵਿਆਹੁਤਾ ਦੰਪਤੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਨੌਕਰੀ ਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਤਨਾਅ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਹਿਚਕਿਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਹੁਤਾ ਦੰਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਕੱਚੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ (ਪਿਆਰ ਦੇ) ਜਾਂ ਕੀਮਤ (ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੁੱਲ) ਦੇ ਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਰੀਰਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਅਣ ਚਾਹੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਰਾਹੀਂ ਗਰਭ ਠਹਿਰ ਜਾਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸੌਖਾ ਤਰੀਕਾ ਤਾਂ ਗੋਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਔਰਤ ਵੱਲੋਂ ਲਈ ਗਈ ਦਵਾ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਨਿਯਮਤ ਰੂਪ ਵਿਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ।

ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਕੀ ਹੈ ?

ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਹਿਤਿਆਤੀ ਕਦਮ, ਜਦਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਦਵਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅੰਡੇ ਦੇ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਉਸ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਵਾ ਦੇ ਸੇਵਨ ਲਈ ਉਸ ਵਕਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿ ਔਰਤ ਗਰਭਵਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨਵਸ਼ (ਘੱਟ ਉਮਰ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਰੀਰਕ ਬੀਮਾਰੀ) ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਸੁਝਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿਚ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਧਾ ਕੇ (ਇਕੋ ਵਾਰ ਵਿਚ 10 ਗੁਣਾ ਵਧਾ ਕੇ) ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਮਾਲਾ-ਐਨ ਨਾਮ ਦੀ ਗੋਲੀ ਵਿਚ ਲਿਵੋਨੋਰਜੈਸਟਰਲ ਹਾਰਮੋਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ 28 ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਪੈਕ ਵਿਚੋਂ 1 ਗੋਲੀ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਿਯਮਤ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੈਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਅਣਚਾਹੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

‘ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ’ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਬਣਾ ਲਵੇ (ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਉਪਾਉ ਵਰਤੇ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਉਪਾਉ ਦੇ ਨਾਕਾਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ) ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਵਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੂਰੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਗਰਭਪਾਤ ਲਈ ਦਵਾ ਦੀ ਉਚਿਤ ਖੁਰਾਕ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਸੰਕਟ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ’ ਗੋਲੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਅਣਚਾਹੇ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਕੀ ਹੈ ?

ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਨਾਕਾਮ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਨੌਬਤ ਤੱਕ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਲਈ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਦਵਾ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਬਾਜੀ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀ (ਦਵਾ) ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਕਰਨ ਵਿਚ ਨਿਜੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਜੋਰ ਲਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਇਹ ਦਵਾ ‘ਆਈ-ਪਿੱਲ’ (ਸਿਪਲਾ), ‘ਅਨਵਾਂਟਿਡ-72’ (ਮੈਨਕਾਈਂਡ) ਨਿਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਤੇ ‘ਮਿਸ ਮਿਸ’ (ਆਈ.ਡੀ.ਪੀ.ਐਲ.) ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਅਤੇ ‘ਈ-ਪਿੱਲਜ਼’ (ਫਾਰਮੇਸੀਆ) ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚੋਂ ਮੁਫ਼ਤ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ’ ਦਵਾ ਦੇ ਵਰਗ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦਕਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਗਰਭਪਾਤ ਦਵਾ ਦੇ ਵਰਗ ਵਿਚ ਹੀ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੰਟਰਾਸੈਪਟਿਵ ਪਿੱਲ’ ਜਾਂ ‘ਮਾਰਨਿੰਗ ਆਫਟਰ ਪਿੱਲ’ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸੈਕਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਰਾਹੀਂ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਇਸ ਲਈ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਭਪਾਤ ਦੇ ਤਕਲੀ ਦੇਹ ਤਰੀਕੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਕ ਦਵਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡਾ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਸ਼ਰਤੇ ਕਿ ਸੁਝਾਈ ਗਈ ਦਵਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਰਹਿੰਦੇ ਸਮੇਂ (72 ਘੰਟੇ) ਅੰਦਰ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਬੱਚੇ ਦਾ ਪਾਲਨ-ਪੋਸਣ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ‘ਸੰਕਟ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ’ ਇਕ ਗੋਲੀ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ 72 ਘੰਟੇ ਅੰਦਰ ਕਰਨਾ ਸੁਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸੰਕਟ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ? ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।

• ਗਰਭ ਨਲੀ ਵਿਚੋਂ ਵਿਕਸਤ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦੀ ਹੈ।
• ਵਿਕਸਤ ਅੰਡੇ ਦਾ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਦੁਆਰਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦੇਣਾ।
• ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਅੰਦਰ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਨਰਮ ਤਹਿ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇਣਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡੇ ਨੇ ਭਰੂਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।

ਅਸਲ ਵਿਚ ਅੰਡਾ ਗਰਭ ਨਲੀਆਂ ਵਿਚ ਅੰਕੁਰਿਤ (ਅੰਡੇ ਦਾ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਨਾਲ ਮਿਲਣ) ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਹੀ ਇਨਸਾਨੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ  (ਜਾਂ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਹੋਣਾ) ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਉਤਪਤੀ ਗਰਭ ਨਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਕੁੱਖ (ਬੱਚੇਦਾਨੀ) ਵਿਚ ਆ ਜੁੜਨੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਖੁਰਾਕ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇ। ਗਰਭ ਨਲੀਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ 5 ਤੋਂ 7 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤ ਦੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਅੰਡੇ ਦੇ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਇਸ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਉਪਰੋਕਤ ਦਿੱਤੇ ਤੀਸਰੇ ਹਾਲਾਤ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਦਕਾ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਅੰਦਰਲੀ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਨਰਮ ਚਮੜੀ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਵਿਕਸਿਤ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਿਕ ਗਰਭਪਾਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਫਿਰ ਸੰਕਟ ਤਾਂ ਹਰ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਇਹੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਔਰਤ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਗਰਭਪਾਤ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਰਸਾਇਣ ਹਨ ?

ਈ-ਪਿੱਲਜ਼, ਆਈ-ਪਿੱਲ, ਅਨਵਾਂਟਿਡ-72 ਅਤੇ ਮਿਸ ਮਿਸ ਗੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਲਿਵੋਨੋਰਜੈਸਟਰਲ (1.5 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ) ਨਾਮ ਦਾ ਹਾਰਮੋਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਅੰਡੇ ਦਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਲਈ ਗਰਭ ਨਲੀਆਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਸ਼ਕਰਾਣੂ ਦੁਆਰਾ ਅੰਕੁਰਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਅੰਦਰ ਮੋਟੀ ਅਤੇ ਨਰਮ ਤਹਿ (ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਕੇ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡੇ ਨਾ ਜੁੜਨਾ ਹੈ) ਦੀ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡੇ ਨਾਲ ਪਕੜ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ?

ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਸਿਰਫ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੇ ਸਗੋਂ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਘਾਤਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਵਾ ਦੇ ਮਾੜੇ ਅਸਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ –

ਸਿਰ/ਦਿਮਾਗ – ਇਸ ਦਵਾ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੋਣਾ, ਅੱਧੇ ਸਿਰ ਦਾ ਦਰਦ, ਉਲਟੀ. ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲਣਾ, ਕਾਲੇ ਧੱਬੇ ਹੋਣਾ, ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘਾਤਕ ਨੁਕਸਾਨ, ਬ੍ਰੇਨ ਹੈਮਰੇਜ਼।

ਅੱਖਾਂ – ਰੈਟੀਨਾ ਦੀ ਨਾੜੀ ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੋਣਾ, ਕਾਰਨੀਆ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਪੈਣਾ।

ਦਿਲ – ਨਾੜੀਆਂ-ਧਮਣੀਆਂ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦਾ ਜੰਮਣਾ, ਨਾੜੀ ਦਾ ਫਟ ਜਾਣਾ, ਆਰਟਰੀ ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੋਣਾ, ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਵਿਘਨ, ਦਿਲ ਫ਼ੇਲ ਹੋ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਦਵਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਅੰਕੁਰਿਤ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤ ਸਦਾ ਲਈ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਦਵਾ ਤੋਂ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਾ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਵੇਗ ਵਿਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਰਗਲਾਉਣ ਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਯੋਨ-ਸੰਪਰਕ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਦਵਾ ਦਾ ਸੇਵਨ ਬਿਨਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੇ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਗਲਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਕਟ-ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਦਵਾ ਵਜੋਂ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।