ਮੁਹਾਵਰੇਦਾਰ ਵਾਕੰਸ਼
(ੳ)
ਉਸਤਰਿਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ – ਉਖਿਆਈ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਜਾਂ ਪਦਵੀ। (ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪਦਵੀ ਤਾਂ ਉਸਤਰਿਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਹੈ, ਦਿਨ ਰਾਤ ਵਖਤ ਪਾ ਛਡਦੀ ਹੈ।)
ਉਹੜ-ਪੁਹੜ – ਮਾੜਾ ਮੋਟਾ ਇਲਾਜ।
ਉੱਕੜ-ਦੁੱਕੜ – ਵਿਰਲਾ ਵਿਰਲਾ।
ਉੱਕਾ-ਪੁੱਕਾ – ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ।
ਉਚਾਵਾਂ ਚੁਲ੍ਹਾ – ਇਕ ਥਾਂ ਟਿਕ ਕੇ ਨਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ। (ਗੋਪੀ ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਟਿਕਾਣਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਤਾਂ ਉਚਾਵਾਂ ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅੱਜ ਏਥੇ, ਭਲਕੇ ਔਥੇ, ਤੇ ਪਰਸੋਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਥੇ।)
ਉੱਨੀ-ਇੱਕੀ (ਉੱਨੀ-ਵੀਹ) ਦਾ ਫਰਕ – ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹਾ ਫਰਕ। (ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਜਵਾਨ ਇੱਕੋ ਜਿੱਡੇ ਹੀ ਹਨ, ਕਿਤੇ ਉੱਨੀ-ਇੱਕੀ ਦਾ ਫਰਕ ਭਾਵੇਂ ਹੋਵੇ)
ਉਰਲਾ-ਪਰਲਾ – ਨਿੱਕਾ – ਮੋਟਾ, ਫੁਟਕਲ।
ਉਰਾ-ਪਰਾ – ਟਾਲ ਮਟੋਲ ਬਹਾਨੇ। (ਮੇਰੀ ਬਣਦੀ ਰਕਮ ਹੁਣੇ ਢੇਰੀ ਕਰ, ਉਰਾ-ਪਰੇ ਕਰੇਂਗਾ, ਤਾਂ ਛਿੱਤਰ ਤਿਆਰ ਈ।)
ਊਲ-ਜਲੂਲ – ਬਕਵਾਸ, ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਭਰੇ ਬਚਨ।
ਓਡਾ-ਕੇਡਾ – ਜਿੱਡਾ ਸੀ ਓਡਾ ਹੀ, ਜਿੰਨਾ ਸੀ ਉੱਨਾ ਹੀ।
(ਅ)
ਅਸਮਾਨੀ ਗੋਲਾ – ਅਚਨਚੇਤ ਆ ਪਈ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਪਤਾ।
ਅਕਲ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾ – ਅਕਲ ਦਾ ਸੂਰਾ, ਅਕਲ ਦਾ ਕੋਟ।
ਅਕਲ ਦਾ ਵੈਰੀ – ਮੂਰਖ, ਬੇਅਕਲ।
ਅੱਖ ਦਾ ਫੇਰ – ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਮਾਂ।
ਅੱਗ ਦਾ ਗੋਲਾ (ਭਾਂਬੜ) – ਬਹੁਤ ਕਰੋਧੀ।
ਅੱਗ ਦੇ ਭਾ – ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗਾ।
ਅੱਗ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵੈਰ – ਸੁਭਾਅ ਵਿਚ ਰਚਿਆ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵੈਰ, ਨਾ ਮਿਟਣ ਵਾਲੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ।
ਅਗਲਾ ਪੋਚ – ਹੁਣ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜੋ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਸਿਆਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਅਗਲੇ ਵਾਰੇ ਦਾ – ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ।
ਅਟਕਲ ਪੱਚੂ – ਅਟਾ-ਸਟਾ, ਅੰਦਾਜਾ।
ਅੰਨ੍ਹੀ ਖੱਟੀ – ਫਜ਼ੂਲ ਜਾਂ ਬੇਹਿਸਾਬੀ ਆਮਦਨ।
ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ – ਬਿਨਾ ਸੋਚੇ ਵਿਚਾਰੇ।
ਅਲਫ਼-ਨੰਗਾ – ਬਿਲਕੁਲ ਨੰਗਾ।
ਅਲੋਕਾਰ ਦਾ – ਅਨੋਖਾ
ਆਟੇ ਦਾ ਦੀਵਾ – ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ
ਆਟੇ ਵਿਚ ਲੂਣ – ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹਾ। (ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਸੋਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਮਸਾਂ ਆਟੇ ਵਿਚ ਲੂਣ ਹੀ ਹਨ)
ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ, ਆ ਮੁਹਾਰੇ – ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ।
(ੲ)
ਇੱਕੜ-ਦੁੱਕੜ – ਇੱਕ-ਇੱਕ, ਦੋ-ਦੋ ਕਰ ਕੇ।
ਇੱਕ-ਮਿੱਕ, ਇੱਕ ਮੁੱਠ – ਪੂਰਨ ਏਕਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਾਲੇ।
ਇੱਕੋ ਢਿੱਡ ਦੇ – ਇੱਕੋ ਮਾਂ ਦੀ ਔਲਾਦ।
ਇੱਟ-ਕੁੱਤੇ (ਇੱਟ-ਘੜੇ) ਦਾ ਵੈਰ – ਸੁਭਾਵਕ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਵੈਰ।
ਇੱਟ ਖਡ਼ਿੱਕਾ – ਲੜਾਈ, ਝਗੜਾ, ਫਸਾਦ।
ਈਦ ਦਾ ਚੰਦ – ਜਿਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਚਾਹ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਜੋ ਕਦੀ ਕਦਾਈਂ ਚਿਰਾਂ ਪਿਛੋਂ ਮਿਲੇ।
(ਸ)
ਸਹਿਜ ਸੁੱਭਾ (ਸੁਭਾਅ) – ਸੌਖੇ ਹੀ, ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ।
ਸੱਗਾ ਰਿੱਤਾ – ਨੇੜੇ ਦਾ ਤੇ ਆਦਰ ਭਾੱ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਸਨਬੰਧੀ
ਸੱਤਰ੍ਹਿਆ ਬਹੱਤਰ੍ਹਿਆ – ਬਹੁਤ ਬੁੱਢਾ, ਬੁਢੇਪੇ ਕਰਕੇ ਜਿਸ ਦੀ ਅਕਲ ਟਿਕਾਣੇ ਨਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇ।
ਸੱਥਰ ਦਾ ਚੋਰ – ਆਪਣੇ ਹੀ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ।
ਸ਼ਰਮੋਂ ਕੁਸ਼ਰਮੀ – ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਲੱਜਿਆ ਦੇ ਵੱਸ ਹੋ ਕੇ।
ਸਾਨ੍ਹਾਂ (ਸੰਢਿਆਂ) ਦਾ ਭੇੜ – ਵੱਡਿਆਂ (ਡਾਢਿਆਂ) ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ।
ਸਿਆਪੇ ਦੀ ਨੈਣ – ਕਲ੍ਹਾ ਦਾ ਮੂਲ, ਦੋਹਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ।
ਸਿਰ ਸੜਿਆ – ਜੋ ਇਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰੀ ਹੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਅੱਕੇ, ਥੱਕੇ ਨਾ।
ਸਿਰ ਕੱਢ – ਪ੍ਰਸਿੱਧ।
ਸਿਰ ਨਾ ਪੈਰ – ਜਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੁਝ ਥਹੁ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ।
ਸਿਰ ਪਰਨੇ – ਸਿਰ ਦੇ ਭਾਰ।
ਸਿਰ ਮੱਥੇ ਤੇ – ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ।
ਸੁੱਖੀਂ ਲੱਧਾ – ਛਿੰਦਾ – ਸੁੱਖ – ਸੁੱਖ ਕੇ ਲੱਭਾ ਹੋਇਆ।
(ਹ)
ਹੱਕਾ ਬੱਕਾ – ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ।
ਹੱਟਾ ਕੱਟਾ – ਮੋਟਾ ਤਾਜ਼ਾ, ਰਿਸ਼ਟ ਪੁਸ਼ਟ।
ਹੱਡਾਂ ਦਾ ਸੁੱਚਾ – ਨਰੋਆ, ਸਰੀਰਕ ਕੱਜ ਤੋਂ ਰਹਿਤ।
ਹੱਡਾਂ ਦਾ ਸਾੜ – ਦੁਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਲੱਗੀ ਰਹੇ।
ਹੱਡਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ – ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਜਵਾਨ।
ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮੁੱਠ – ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਿੱਸਾ।
ਹੱਥ ਠੋਕਾ – ਵੇਲੇ ਕੁਵੇਲੇ ਕੰਮ ਆਉਣ ਵਾਲਾ।
ਹੱਥ ਦਾ ਸੁੱਚਾ – ਕੰਮ ਵਿਚ ਸੁਚੱਜਾ।
ਹੱਥ-ਹੁਦਾਰ – ਲਿਖ ਲਿਖਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਚਿਰ ਲਈ ਹੁਦਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਲਈ ਰਕਮ।
ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਮੈਲ – ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਕਮਾਈ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈ, ਧਨ।
ਹਨੇਰ ਖਾਤਾ – ਜਿਸ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੇਈਮਾਨੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ।
ਹਰ ਮਸਾਲੇ ਪਿਪਲਾ ਮੂਲ – ਹਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਹਰ ਥਾਂ ਸਿਰ ਡਾਹੁਣ ਵਾਲਾ।
ਹੜ੍ਹਬਾਂ ਦਾ ਭੇਡ – ਵਾਧੂ ਨਕੰਮਾ ਝਗੜਾ।
ਹਿੱਕ ਦਾ ਧੱਕਾ – ਜ਼ੋਰਾਵਰੀ, ਜਬਰ।
ਹਿੱਕ ਦੇ ਜ਼ੋਰ (ਤਾਣ) – ਆਪਣੇ ਬਲ ਨਾਲ।
(ਕ)
ਕਹਿਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ – ਲਾਰੇ, ਇਕਰਾਰ ਜੋ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ।
ਕੰਨਾਂ ਦਾ ਕੱਚਾ – ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਇਤਬਾਰ ਕਰ ਲੈਣ ਵਾਲਾ।
ਕੰਮ-ਕੋਸ, ਕੰਮ ਚੋਰ – ਜੋ ਜੀ ਲਾ ਕੇ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੇ।
ਕਲਮ ਦਾ ਧਨੀ – ਬੜਾ ਸਫਲ ਲਿਖਾਰੀ।
ਕਾਠ ਦਾ ਉੱਲੂ – ਮੂਰਖ।
ਕਾਠ ਦੀ ਹਾਂਡੀ – ਝੂਠ, ਫਰੇਬ, ਦਗਾ, ਛੇਤੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਵਿਖਾਵਾ।
ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਧਨੀ (ਜਾਂ ਬਲੀ) – ਭੈੜੀ ਕਿਸਮਤ ਵਾਲਾ, ਮੰਦਭਾਗਾ।
ਕਿਸਮਤ ਦੇ ਕੜਛੇ – ਚੰਗੇ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੁਲ੍ਹੇ ਡੁਲ੍ਹੇ ਮਿਲੇ ਗੱਫੇ।
(ਖ, ਗ, ਘ)
ਖਰਗੀਨ ਦੀ ਭਰਤੀ – ਨਕੰਮੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠ।
ਗੱਦੋਂ ਖੁਰਕੀ – ਗੌਂ ਗਰਜ਼ ਦੀ ਖਾਤਰ ਕੀਤੀ ਟਹਿਲ ਖੁਸ਼ਾਮਦ।
ਗੋਦੜੀ ਵਿਚ ਲਾਲ – ਗੁੱਝਾ ਗੁਣਵਾਨ ਬੰਦਾ, ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ-ਸਾਦਾ ਪਰ ਯੋਗਤਾ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ।
ਗੋਬਰ ਗਣੇਸ਼ – ਮੋਟਾ ਮੂਰਖ ਬੰਦਾ।
ਘੜੀ ਦਾ ਪਰਾਹੁਣਾ, ਘੜੀਆਂ ਪਲਾਂ ਤੇ, ਦਮ ਦਾ ਪਰਾਹੁਣਾ, ਅਖੀਰਲੇ ਦਮਾਂ ਤੇ – ਮਰਨਾਊ, ਮਰਨ ਕਿਨਾਰੇ।
ਘੜੇ ਜਿੱਡਾ ਮੋਤੀ – ਬਹੁਤ ਉੱਘਾ, ਚੰਗਾ ਆਦਮੀ।
ਘੜੇ ਦੀ ਮੱਛੀ – ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੱਥਾਂ ਹੇਠ ਹੋਵੇ ਤੇ ਜਦ ਜੀ ਕਰੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇ, ਛੇਤੀ ਕਾਬੂ ਆ ਸਕਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ, ਵੱਸ ਵਿਚ।
ਘੇਗਲ ਕੰਨਾ – ਘੇਸਲਾ, ਸੁਣ ਕੇ ਘੇਸਲ ਮਾਰ ਛੱਡਣ ਵਾਲਾ।
(ਚ, ਛ, ਜ)
ਚੰਡਾਲ ਚੌਂਕੜੀ, ਲੁੱਚ ਮੰਡਲੀ –ਭੈੜੇ ਤੇ ਲੁੱਚੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਟੋਲੀ।
ਚਹੁੰ ਚੋਰਾਂ ਦੀ ਮਾਰ – ਬਹੁਤ ਵਧੇਰੇ ਕੁੱਟ ਮਾਰ।
ਚੱਤੇ ਪਹਿਰ – ਹਰ ਵੇਲੇ।
ਚਾਪੜ ਚੁੱਲ੍ਹਾ – ਮੋਟਾ, ਬੇਸ਼ਕਲ ਬੰਦਾ।
ਚਾਰ ਅੱਖਰ – ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ।
ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਦੁੱਧ – ਅਣਹੋਣੀ ਸ਼ੈ।
ਚੌੜ ਚਾਨਣ – ਅਵਾਰਾ, ਨਿਕੰਮਾ ਮਨੁੱਖ।
ਛੋਹਰ ਛਿੰਨਾ – ਹੋਛਾ।
ਜਬਾਨੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਖਰਚ – ਫੋਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ।
ਜਿਗਰ ਦਾ ਟੋਟਾ – ਪੁੱਤਰ।
ਜੁੱਤੀ ਦਾ ਯਾਰ – ਜੋ ਮਾਰ ਖਾ ਕੇ ਜਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਡਰ ਕਰ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰੇ।
(ਡ, ਢ, ਤ)
ਡੱਡ ਮੱਛ – ਚੰਗੀ ਮਾੜੀ ਸਭ ਸ਼ੈ, ਵੱਡੇ ਛੋਟੇ ਸਭ ਬੰਦੇ।
ਡਾਵਾਂ-ਡੋਲ – ਉਦਾਸ, ਥਿੜਕਿਆ ਹੋਇਆ।
ਢਲਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ – ਜੋ ਸਦਾ ਇੱਕ-ਰੱਸ ਨਾ ਰਹੇ, ਜੋ ਵਧਦਾ ਘਟਦਾ ਰਹੇ।
ਤਰਲੋ ਮੱਛੀ – ਪਾਣੀਓਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢੀ ਮੱਛੀ ਵਾਂਙ ਤੜਫ ਰਿਹਾ।
ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਛਾਵੇਂ – ਤੜਕੇ, ਬਹੁਤ ਸਵੇਰੇ।
ਤੇਲੀਆ ਬੁੱਧ – ਸਿਆਣਾ ਬੰਦਾ, ਤੇਜ ਸਮਝ।
(ਦ, ਧ, ਨ)
ਦਸਾਂ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀ ਕਮਾਈ – ਹਕ ਹਲਾਲ ਦੀ ਕਮਾਈ।
ਦਮ ਦਾ ਪਰਾਹੁਣਾ – ਮਰਨਾਉ।
ਦਮਾਂ ਦਾ ਗਾੜ੍ਹਾ – ਧੀਰਜ ਜੇਹੇ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ, ਜੋ ਛੇਤੀ ਥੱਕੇ, ਅੱਕੇ ਨਾ।
ਦਿਲ ਦਾ ਦਰਿਆ – ਬੜਾ ਸਖੀ, ਖੁਲ੍ਹ ਦਿਲਾ।
ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਬਾਲ – ਥੋੜ੍ਹ-ਚਿਰਾ ਜੋਸ਼।
ਦੋ ਪੁੜ ਮਿਲਦੇ – ਤਰਕਾਲਾਂ ਵੇਲੇ, ਸੂਰਜ ਅਸਤਣ ਸਮੇਂ।
ਦੌਲਾ ਮੌਲਾ – ਲਾਪਰਵਾਹ।
ਧੁਖ-ਧੁਖੀ – ਚਿੰਤਾ, ਘਬਰਾਹਟ।
ਨਗਾਰੇ ਦੀ ਚੋਟ ਨਾਲ – ਗੱਜ ਵੱਜ ਕੇ, ਸਭ ਦੇ ਰੂਬਰੂ।
ਨਮਦਾ ਬੁੱਧ – ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਕਲ ਵਾਲਾ, ਮੋਟੀ ਸਮਝ।
ਨਾਢੂ ਸਰਾਫ, ਨਾਢੂ ਖਾਂ – ਆਕੜ ਖਾਂ, ਹੰਕਾਰੀ।
(ਪ, ਫ, ਬ)
ਪਾਣੀ ਦਾ ਬੁਲਬੁਲਾ – ਛੇਤੀ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਣ ਜਾਂ ਮਿਟ-ਮੁੱਕ ਜਾਣ ਵਾਲਾ।
ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ – ਵੱਡ ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਤੁਰੀ ਆਉਂਦੀ ਰੀਤ ਰਸਮ।
ਫਸਲੀ ਬਟੇਰਾ – ਜੋ ਆਪਣੀ ਗਰਜ਼ ਵੇਲੇ ਆ ਮੂੰਹ ਵਿਖਾਵੇ ਤੇ ਕੰਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਖਿਸਕੂੰ ਹੋ ਜਾਵੇ।
ਫਿੱਟਣੀਆਂ (ਫਿੱਟੜੀਆਂ) ਦਾ ਫੇਟ – ਲੜਾਈ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਲਾਊ ਮਾਊ।
ਫੇਰਵਾਂ ਚੁੱਲ੍ਹਾ – ਸਦਾ ਹੀ ਧੜਾ ਜਾਂ ਖਿਆਲ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ।
ਬਗਲਾ ਭਗਤ – ਪਖੰਡੀ, ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਬੜਾ ਭਲਾ ਪੁਰਸ਼ ਪਰ ਵਿਚੋਂ ਲੁੱਚਾ।
ਬੁੱਧੂ ਲਾਣਾ – ਮੂਰਖਾਂ ਦੀ ਟੋਲੀ, ਮੂਰਖ ਲੋਕ।
(ਭ, ਮ)
ਭੰਗ (ਭੋਹ) ਦੇ ਭਾੜੇ – ਅਜਾਈਂ ਵਿਅਰਥ, ਬਹੁਤ ਸਸਤਾ।
ਭਾੜੇ ਦਾ ਟੱਟੂ – ਉਜਰਤ ਲੈ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਜੋ ਖੇਚਲ ਦਾ ਮੁੱਲ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕਰੇ।
ਭੂੰਡਾਂ ਦੀ ਖੱਖਰ – ਬਹੁਤ ਲੜਾਕਾ, ਕੁਪੱਤਾ ਬੰਦਾ, ਬਹੁਤ ਲੜਾਕੇ ਕੱਪਤੇ ਬੰਦੇ।
ਭੇਡ ਚਾਲ – ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਵਿਚਾਰੇ ਕੀਤੀ ਰੀਸ।
ਮਾਤਾ ਦਾ ਮਾਲ – ਨਿਕੰਮਾ ਸ਼ੈ, ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਦਮੀ।
ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮਾਧੋ – ਮੂਰਖ।
ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਮੁੱਲ – ਬਹੁਤ ਸਸਤਾ।
ਮਿੱਠੀ ਛੁਰੀ – ਉੱਪਰੋਂ ਮਿੱਤਰ ਪਰ ਵਿਚੋਂ ਪੱਕਾ ਵੈਰੀ।
ਮੁੱਛ ਦਾ ਵਾਲ – ਸਦਾ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇਤਬਾਰੀ ਬੰਦਾ।
ਮੂੰਹ ਦਾ ਮਿੱਠਾ – ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ।
ਮੂੰਹ ਫੱਟ – ਬਿਨਾ ਸੋਚੇ ਵਿਚਾਰੇ ਮਨ-ਆਈ ਗੱਲ ਕਹਿ ਦੇਣ ਵਾਲਾ।
ਮੂੰਹ ਮੀਟੀ ਪਰਾਕੜੀ – ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ।
ਮੋਮ ਦਾ ਨੱਕ – ਜੋ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਤੇ ਪੱਕਾ ਜਾਂ ਕਾਇਮ ਨਾ ਰਹੇ।
(ਰ, ਲ, ਵ)
ਰੰਨ ਮੁਰੀਦ – ਵਹਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ।
ਰਾਤ ਦਾ ਜੰਮ – ਚੋਰੀ ਦਾ ਮਾਲ।
ਰਾਮ ਕਹਾਣੀ – ਦੁੱਖ ਭਰੀ ਲੰਮੀ ਵਾਰਤਾ।
ਲਹੂ (ਖੂਨ) ਦਾ ਤਿਹਾਇਆ – ਜਾਨੀ ਦੁਸ਼ਮਣ, ਜਾਨ ਦਾ ਵੈਰੀ।
ਲਗਰ (ਪੋਰੀ) ਵਰਗਾ ਜਵਾਨ – ਪਤਲਾ, ਲੰਮਾ ਤੇ ਸੋਹਣਾ ਜਵਾਨ।
ਲੰਗੋਟੀਆ ਯਾਰ – ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਮਿੱਤਰ।
ਲੰਡਾ (ਚਿੜਾ) ਛੜਾ – ਜਿਸ ਦਾ ਟੱਬਰ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇੱਕਲਾ-ਕਾਰਾ।
ਲੰਡੀ ਬੁੱਚੀ – ਨੀਵੇਂ ਦਰਜੇ ਦੇ ਲੋਕ।
ਲਾਈ ਲੱਗ – ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਵਿਚਾਰੇ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਕਹੇ ਤੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ।
ਲਪੌੜ ਸੰਖ, ਗਪੌੜ ਸੰਖ – ਗੱਪਾਂ ਤੇ ਫੜ੍ਹਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ।
ਲਾਰੇ ਹੱਥਾ – ਝੂਠੇ ਇਕਰਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ।
ਲਾਲ ਬੁਝੱਕੜ – ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣਾ ਸਮਝੇ।
ਵਾਹ ਲੱਗਦਿਆਂ – ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਹੋ ਸਕੇ।
ਵਾਹੋ ਦਾਹੀ – ਬਹੁਤ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਤੇ ਅਟਕਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ।
