ਜੀਉਂਦੇ ਭਗਵਾਨ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਬੰਦਿਓ ਪੂਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੇਕ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਵਾਰ ਗਏ ਜੋ, ਪਿਆਰੀਆਂ ਪਿਆਰੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਨੂੰ। ਸਰੂਆਂ ਵਰਗੇ, ਸੋਨੇ ਵਰਗੇ, ਹੀਰੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਚਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਸਤੇ, ਰੋਂਦੇ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਬੁੱਢੇ ਬਾਪੂ ਖੜੇ ਉਡੀਕਣ, ਗੱਭਰੂ ਪੁੱਤ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ..... ਕਦੀ ਨਾਰਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੇ, ਹਾਲੇ ਰੂਪ ਨਰੋਏ ਨੇ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਗਾਨੇ, ਚਾ ਨਾ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਨੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਲਕੋਈ ਬੈਠੀਆਂ, ਲੱਖਾਂ ਹੀ ਅਰਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ..... ਕੀਹਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ, ਹਰ ਕੋਈ ਜਿਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਏ ਤਰਾਂ ਤਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਜੀਵਨ ਲਈ, ਬੰਦਾ ਜਾਲ ਵਿਛਾਉਂਦਾ ਏ ਜੀਉਣਾ ਉਸ ਬੰਦੇ ਦਾ ਜੀਉਣਾ, ਰੋਕੇ ਜੋ ਤੁਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ..... ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਬਹਿਕੇ, ਮੌਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਗੀ ਏ ਖ਼ੂਨ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਿਚ ਡੁੱਬਕੇ, ਗੋਰੀ ਚਮੜੀ ਰੰਗੀ ਏ ਨਵੀਂ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਰੰਗਣ ਚਾੜ੍ਹੀ, ਪੂਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਗਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ..... ਜੀਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਓਸ ਮਰਦ ਦਾ, ਕਿਸੇ ਲਈ ਜੋ ਮਰਦਾ ਏ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਕੌਮ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਜੀਵਨ ਅਰਪਨ ਕਰਦਾ ਏ 'ਨੂਰਪੁਰੀ' ਬੰਦ ਕਰਦੇ ਬੀਬਾ, ਝੂਠੀਆਂ ਹੋਰ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਓ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ . ਸਵਰਗਾਂ ਦਾ ਲਾਰਾ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਨਾ ਦੇ ਇਹ ਸਵਰਗਾਂ ਦਾ ਲਾਰਾ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਕੁਫ਼ਰ ਪਿਆਰਾ। ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਦਲ੍ਹੀਜ਼ਾਂ ਲੰਘ ਕੇ ਮੈਂ ਕੀ ਮੱਥੇ ਟੇਕਾਂ। ਪੱਥਰ ਦਿਲ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਜੋਤਾਂ ਦਿਆਂ ਸੇਕਾਂ। ਵੇਖਣ ਦਿਓ ਜਵਾਨੀ ਕੋਈ ਮੈਨੂੰ ਬਹ ਬਹ ਲਾਗੇ। ਮੇਰਾ ਰੱਬ ਲਕੋਈ ਬੈਠੇ ਇਹ ਘੁੰਗਟ ਦੇ ਧਾਗੇ। ਬਲਦੀ ਲਾਟ ਹੁਸਨ ਦੀ ਉਤੋਂ ਜਾਂ ਉਸ ਘੁੰਡ ਸਰਕਾਇਆ। ਲੱਖ ਨਸੀਹਤ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਪਹਿਲੋਂ ਭੁੱਜਣ ਆਇਆ। ਮਹੰਦੀ ਵਾਲੇ ਹੱਥ ਜਦੋਂ ਆ ਕਰਨ ਇਸ਼ਾਰੇ ਲੱਗੇ। ਕਾਫ਼ਰ ਸਾਰੇ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਮੋਮਨ ਹੋਏ ਅੱਗੇ। ਦੋਵੇਂ ਨੈਣ ਨਸ਼ੀਲੇ ਐਡੇ, ਕੁਲ ਦੁਨੀਆਂ ਨਸ਼ਿਆਈ। ਮੈਨੂੰ ਮੰਜ਼ਲ ਦੀ ਹੱਦ ਮੇਰੀ ਉਥੋਂ ਕਰ ਦਿਸ ਆਈ। ਹੁਣ ਕੀ ਐਵੇਂ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਖੇਹ ਉਡਾਉਣੀ ਯਾਰਾ। ਏਹੋ ਠੀਕਰ ਠਾਕਰ ਸਾਡਾ ਏਹੋ ਠਾਕਰ-ਦਵਾਰਾ। ਨਾਂ ਦੇ ਇਹ ਸਵਰਗਾਂ ਦਾ ਲਾਰਾ. ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਕੁਫ਼ਰ ਪਿਆਰਾ। (ਨੂਰਪੁਰੀ ਕਾਵਿ ਸ੍ਰੰਗਹਿ ਵਿਚੋਂ) ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਪੜਾ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਲਾ ਲੈ ਅੱਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਇਹ ਚਾਰ ਕੁ ਰਾਤਾਂ। ਵਿਰਸੇ ਦੇ ਵਿਚ ਆਈਆਂ। ਤੂੰ ਅੱਖੀਆਂ ਵਿਚ ਕਜਲੇ ਪਾ ਪਾ, ਅੱਖੀਆਂ ਵਿਚ ਲੰਘਾਈਆਂ। ਅਕਲ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹੁਣ ਕੋਈ ਤੇਰੀਆਂ ਅਕਲਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਬਹੰਦੀ। ਲਾ ਲੈ ਅੱਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਸਿਆ ਜਾਂ ਤੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੱਸਿਆ। ਤੇਰੀਆਂ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਲੀ ਕਬਰ ਤੇਰੀ ਦੀ ਕਾਲੀ ਮੱਸਿਆ। ਇਸ ਕਾਲਖ ਨੂੰ ਲਖ ਕੋਈ ਧੋਵੇ ਵਲੀਆਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਲਹੰਦੀ। ਲਾ ਲੈ ਅੱਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। ਡੋਲੀ ਤੀਕਰ ਆਉਂਦੇ ਆਉਂਦੇ ਚੇਤੇ ਸੀ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ। ਅਜ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਾਥ ਦੀਆਂ ਇਹ ਕਿੱਦਾਂ ਰੜਕਣ ਸੱਲਾਂ। ਰੰਗ ਮਹੱਲੀਂ ਪੈਰ ਧਰਦਿਆਂ ਮਸਤੀ ਡਿਗ ਡਿਗ ਪੈਂਦੀ। ਲਾ ਲੈ ਅਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਪਿਛੇ ਰਹ ਗਏ ਅਗਲੇ ਆ ਗਏ ਅੱਗੇ। ਹੱਡ, ਪੈਰ ਜਾਂ ਕੜਕ ਕੜਕ ਕੇ ਅੱਗਾ ਰੋਕਣ ਲੱਗੇ। ਕਾਲੇ ਸੁਣ ਸੁਣ ਬੱਗੇ ਹੋ ਗਏ ਖਲਕ ਗੁਨਾਹੀਆਂ ਕਹੰਦੀ। ਲਾ ਲੈ ਅਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। ਦੇਖਣ ਆਇਆ ਜਗਤ ਤਮਾਸ਼ਾ ਆਪ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੋਇਆ। ਕਜਲੇ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਭਰ ਕੇ ਜਾਏ ਨਾ ਰੋਇਆ। ‘ਨੂਰਪੁਰੀ’ ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਤੇ ਲਾਲੀ ਨਾ ਚੜ੍ਹਦੀ ਨਾ ਲਹੰਦੀ ਲਾ ਲੈ ਅੱਜ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ ਮਹੰਦੀ ਇਹ ਸੀ ਗੱਲ ਅਖ਼ੀਰੀ ਰਹੰਦੀ। (ਨੂਰਪੁਰੀ ਕਾਵਿ ਸ੍ਰੰਗਹਿ ਵਿਚੋਂ) ਬੀਤ ਗਈ ਤੇ ਰੋਣਾ ਕੀ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਜਾਦੂਗਰ ਨੇ ਖੇਲ੍ਹ ਰਚਾਇਆ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਇਕ ਬੁੱਤ ਬਣਾਇਆ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹਸਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚ ਨਾਚ ਨਚਾਇਆ ਭੁੱਲ ਗਇਆ ਉਹ ਹਸਤੀ ਅਪਣੀ ਵੇਖ ਵੇਖ ਖਰਮਸਤੀ ਅਪਣੀ ਹਾਸੇ ਹਾਸੇ ਵਿਚ ਲੁਟਾ ਲਈ ਇਕ ਕਾਇਆ ਦੀ ਬਸਤੀ ਅਪਣੀ ਹੁਣ ਪਛਤਾਏ ਹੋਣਾ ਕੀ ਬੀਤ ਗਈ ਤੇ ਰੋਣਾ ਕੀ। ਦੁਨੀਆਂ ਹੈ ਦਰਿਆ ਇਕ ਵਗਦਾ ਹਾਥ ਜੇਹਦੀ ਦਾ ਥਹੁ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਇਕ ਕੰਢੇ ਤੇ ਦਿਸੇ ਹਨੇਰਾ ਦੀਵੇ ਵਾਲੇ ਜਾਗ ਉਹ ਭਾਈ ਤੇਰੇ ਘਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਹੈ ਲਾਈ ਸਾਹਵੇਂ ਦਿਸਿਆ ਜਦੋਂ ਹਨੇਰਾ ਓਦੋਂ ਤੈਨੂੰ ਜਾਗ ਨਾ ਆਈ ਹੁਣ ਇਹ ਬੂਹਾ ਢੋਣਾ ਕੀ ਬੀਤ ਗਈ ਤੇ ਰੋਣਾ ਕੀ। ਹੱਸਦਾ ਫੁੱਲ ਗਵਾਇਆ ਏ ਤੂੰ ਦੀਵਾ ਤੋੜ ਬੁਝਾਇਆ ਏ ਤੂੰ ਆਪ ਜਗਾਵੇਂ ਆਪ ਬੁਝਾਵੇਂ ਏਸੇ ਵਿਚ ਚਿਤ ਲਾਇਆ ਏ ਤੂੰ ਘੜੀਆਂ ਆਪ ਬਣਾਵੇਂ ਢਾਵੇਂ ਤੇਰਾ ਮਨ ਕਿਉਂ ਗੋਤੇ ਖਾਵੇ ਸ਼ੈ ਵਾਲਾ ਜੇ ਸ਼ੈ ਲੈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤੇਰਾ ਉਹ ਕੀ ਲੈ ਜਾਵੇ ਉਸ ਤੋਂ ਫੇਰ ਲੁਕੌਣਾ ਕੀ ਬੀਤ ਗਈ ਤੇ ਰੋਣਾ ਕੀ। (ਨੂਰਪੁਰੀ ਕਾਵਿ ਸ੍ਰੰਗਹਿ ਵਿਚੋਂ) ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਨੰਦ ਲਾਲ ਨੂਰਪੁਰੀ ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਡਾਢੀਆਂ ਸੁਖਾਲੀਆਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਧੱਮੀ ਵੇਲੇ ਚਾਟੀ ਵਿਚ, ਗੂੰਜਣ ਮਧਾਣੀਆਂ ਰੂਪ ਨਾਲ ਰੱਜੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਮੱਕੀ ਦੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਡਾਢੀਆਂ ਸੁਖਾਲੀਆਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਮੱਖਣਾਂ ਦੇ ਪੇੜਿਆਂ ਚ ਗੁੰਨ ਗੁੰਨ ਚੂਰੀਆਂ ਹਾਸਿਆਂ ਚ ਰੰਗੀਆਂ ਨੇ ਬੁਲ੍ਹੀਆਂ ਸੰਧੂਰੀਆਂ ਅੰਗ ਅੰਗ ਲਾਲੀਆਂ ਤੇ ਸੱਚਿਆਂ ਚ ਢਾਲੀਆਂ ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਡਾਢੀਆਂ ਸੁਖਾਲੀਆਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਵੇਹੜੇ ਵਿਚ ਗੱਭਰੂ ਦਾ ਪਲੰਗ ਨਵਾਰੀ ਏ ਚੰਦ ਨਾਲੋਂ ਗੋਰੀ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਸਰਦਾਰੀ ਏ ਦੋਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਣ ਨਾ ਜਵਾਨੀਆਂ ਸੰਭਾਲੀਆਂ ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਡਾਢੀਆਂ ਸੁਖਾਲੀਆਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿੱਡਾ ਰੰਗ ਲਾਇਆ ਸੋਹਣੀ ਹਿੱਕ ਦੀ ਹਮੇਲ ਨੇ ਚੰਦ ਤੇ ਸਿਤਾਰੇ ਚਾੜ੍ਹੇ ਵੇਲ ਉਤੇ ਵੇਲ ਨੇ ‘ਨੂਰਪੁਰੀ’ ਦੁੱਧ ਤੇ ਮਲਾਈਆਂ ਨਾਲ ਪਾਲੀਆਂ ਜੱਟੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਡਾਢੀਆਂ ਸੁਖਾਲੀਆਂ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ (ਨੂਰਪੁਰੀ ਕਾਵਿ ਸ੍ਰੰਗਹਿ ਵਿਚੋਂ)